معدل الف بودم اما به خاطر گلتوس تا مرز اخراج شدن از دانشگاه رفتم
گفتگویی متفاوت با محمدرضا شیری، مدیر استارتاپ گلتوس
«کسب و کارهای خلاق»، سلسله گفتگوهای متفاوت و صمیمی الفبا با کارآفرینان، تولیدکنندگان و فعالین کسب و کارها در همدان است. الفبا در اولین قسمت، میزبان «محمدرضا شیری» است. محمدرضا شیری از فارغ‌التحصیلان دوره کارشناسی زیست‌شناسی در دانشکده علوم پایه دانشگاه بوعلی سینا است که موسس و مدیر استارتاپ گلتوس به عنوان مجله تخصصی گل و گیاه می‌باشد. آنچه را که در ادامه خواهید خواند متن کامل این گفتگو است که به خاطر شرایط کرونایی، بصورت مجازی گرفته شده ست.
برای شروع لطفا خودتون رو معرفی کنید
محمدرضا شیری‌مشعوف هستم، دانش‌آموخته کارشناسی زیست شناسی علوم گیاهی دانشگاه بوعلی سینا و الآن هم دانشجوی کارشناسی‌ارشد مدیریت رسانه در دانشگاه صدا و سیما هستم. متولد سال 1374 هستم و 26 سالمه [لینک اینستاگرام]
همدانی هستید؟
بله، متولد روستای آبرومند از توابع شهرستان بهار
شما به عنوان مهمان اولین قسمت معرفی کسب و کارهای خلاق هستید. کسب و کار شما دقیقا چیه؟
بنده مسئول یک استارتاپ تحت عنوان “گلتوس” هستم که روی بحث گل و گیاهان داره فعالیت می‌کنه
دقیقا چیکار می‌کنه؟ چه خدماتی دارید؟
ما تو گلتوس چندتا کار رو الآن داریم انجام می‌دیم البته با اون هدفی که داریم فاصله هست. دانش خودمون رو تو بحث گل و گیاهان و یک بخشی از محیط زیست رو به مخاطبین و عموم مردم منتقل می‌کنیم. در کنار این آموزش، یک سری مشاوره مجازی برای رشد و پرورش گل و گیاه در خانه یا محل کار و یا حتی برای راه‌اندازی یک کسب و کار مرتبط با گل و گیاه داریم. یک بخشی از فعالیت ما هم فروش محصولات مرتبط مثل سم و کود و خاک هست.
پس دو بخش اصلی دارین. یک بخش آموزشی و ترویجی و یک بخش فروش در زمینه تخصصی گل و گیاه. درسته؟
بله
بستر فعالیت گلتوس کجاست؟
در شبکه‌های اجتماعی؛ توی اینستاگرام [لینک]، تعامل خوبی با مخاطبین داریم. یک سایت [لینک] هم داریم. همچنین یک گلخانه اختصاصی هم تاسیس کردیم.
در مورد بخش آموزشی و ترویجی، دقیقا چیکار می‌کنه گلتوس؟
هدفمون اینه افرادی که گل و گیاهی در محیط کار یا منزل دارن، بتونن از اون گیاه به خوبی مراقبت کنن و اون مواردی که نیاز هست رو یاد بگیرند. اما تو بحث ترویجش حداقل با این شعار شروع کردیم که “هر خانه، یک گلخانه” هدفمون هم این بود که آدما به واسطه اینکه در دنیای پرترافیک و شلوغ امروز همیشه مشغله و درگیری دارن حداقل بتونن یک گلدون کوچیک تو خونه داشته باشند، باهاش ارتباط برقرار کنند و از اون حس طبیعی بودن بتونن بیشتر بهره‌مند بشن
بخش فروش چطور هست؟
فروش‌مون از طریق سایت [لینک] هست. اون محصول رو انتخاب می‌کنند، سفارش میدن و ما براشون از طریق پست ارسال می‌کنیم
پس بصورت فروش اینترنتی هست و اصطلاحا گلتوس یک فروشگاه اینترنتی هم هست
برای خریدهای جزئی، اینترنتی هست اما برای خریدهای کلی و با تعداد بالا بصورت حضوری است
آیا فروشگاه فیزیکی هم دارین؟
فروشگاه فیزیکی نداریم
نمایندگی چطور؟
خیر، تو برنامه هست ولی هنوز خیلی فاصله داریم
اشاره کردین گلخونه اختصاصی هم دارین. اون کجاست؟ فروش هم دارین اونجا؟
گلخونه گلتوس در حال حاضر حدود 250 نوع از کاکتوس و ساکولنت‌ها رو پرورش می‌دیم و آدرسش در روستای آبرومند است. البته فقط فروش کلی رو اونجا هست و فروش جزئی نداریم.
این گل و گیاهی که ازش صحبت می‌کنید، چه محدوده‌ای (نوع و مدل) رو دربرمی‌گیره؟
در مشاوره و آموزش شامل همه روییدنی‌ها میشه که آدم‌ها ازشون مراقبت میکنن اما تو بحث فروش صرفا روی کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها تمرکز کردیم و برای فروش اون محصولات رو داریم
ایده اولیه گلتوس چطور شکل گرفت؟
من از کودکی کلا به بحث محیط زیست و گیاهان علاقه داشتم. تو دانشگاه هم رشته زیست شناسی علوم گیاهی رو انتخاب کردم. من اونجا ماه‌ها و سال‌ها تو آزمایشگاه‌های گیاه‌شناسی کار می‌کردم. کلا برام خیلی جالب و جذاب بود. از همون اوایل تصمیم گرفتم که براش یک دونه سایت طراحی کنم و اون اطلاعاتی که دارم رو با مردم به اشتراک بگذارم. اون زمان اوایل رشد اینستاگرام و تلگرام بود. از همون زمان شروع کردم آروم آروم پیش بردیم جلو. هی سوالات زیاد میشد مخاطبین بیشتر میشدن و رسیدیم به این نقطه که الان داریم.
جدا از این موضوعات، دوست داشتم گلتوس به یک لابراتوار تخصصی و مستقل گل و گیاه تبدیل بشه و با توجه به ظرفیت‌های کشاورزی همدان، به عنوان یک پله بشه تا بتونیم این بخش رو رشد بدیم
پس کاملا مرتبط با رشته تحصیلی و علاقه کودکی بوده
بله، فکر می‌کنم تو کلاسمون در زمان دانشگاه تنها کسی بودم که اینقدر به گل و گیاه علاقه داشتم
برای شروع گلتوس، آیا منابع مالی خاصی داشتی؟ از جایی کمکی گرفتی مثلا؟
برای شروعش نه، اوایل اصلا به ذهنم خطور نمی‌کرد که بتونم از این کار پول دربیارم و صرفا یک دغدغه شخصی بود. کسی هم کمک نکرد. حتی یادم هست من 50 هزار تومان می‌خواستم هاست برای سایت بخرم رو از یکی قرض کردم. کار عکاسی رو با گوشی خودم انجام میدادم و درست کردن عکس و ویدئوها رو هم باز با خودم بود و هزینه اضافی برای من نداشت. برای شروع فقط تلفن همراهم، لپ‌تاپ و اینترنت نیاز بود.
برای ادامه و گسترش فعالیت‌ها چی؟ از جایی کمک گرفتید؟
اینکه بخوام از جایی وام بگیرم دنبالش بودم اما هیچ موقع موفق نشدم و یه جورایی قطع امید کردم. تصمیم گرفتم که خودم کاراش رو انجام بدم. از یه جایی به بعد بزرگ شدیم و چند ده هزار مخاطب داشتیم و توان پاسخگویی به همه رو نداشتم و مجبور شدیم یک نیرو جدید رو به گلتوس اضافه کنم. برای تولید محتوا و بروز بودن آموزش‌ها و مشاوره به مخاطبین نیازمند صرف وقت زیادی بود و این مستلزم کسب درآمد از گلتوس بود. به خاطر همین رفتم یک سری دوره‌ها مثل دوره‌های کسب و کار اینترنتی رو گذروندم و از اساتید دانشگاه مشورت می‌گرفتم و مجلات و کتاب‌های مختلف رو می‌خوندم. البته من خیلی به سرمایه‌گذاری بصورت کلی اعتقادی ندارم. من اعتقاد دارم که همونطور که گیاهان آروم آروم شروع میکنن به رشد کردن و تک تک سلول‌هاشون رو تکثیر میکنن تا برسن به یک درختی که بعد چند سال به این مرحله میرسه که میوه بده. خودمم به این معتقدم و دنبال یک سرمایه‌گذاری عجیب و وام با رقم بالا و اینجور مسائل نیستم. به نظرم اون آروم و پیوسته بودن موثرتره. الان مسئله به اون معنا پول نیست. الان مسئله خلاقیته، مسئله مدیریت زمانه و مسئله تخصیص منابع درست در جاهای درست هست.
یعنی پول و سرمایه رو چالش جدی برای گلتوس نمی‌دونید؟
قطعا الان اگر پول بیشتری داشته باشیم، می‌تونیم گلخونه‌مون رو بزرگ‌ترش کنیم و روی سایت بیشتر وقت بزاریم و حتی شعبه فروشگاهی تاسیس کنیم اما اون مسیر شروعش خیلی چالش پول نبود. اما الان برای تحویل محصولات نیاز به پیک موتوری داریم. بعضی وقتا نیاز به انبار داریم ولی بصورت کلی تا اینجای مسیر خیلی چالش اصلی‌من پول نبوده و اما اگر بخواهیم کار رو گسترش بدیم نیاز به پول هست
مهم‌ترین علت رشد گلتوس رو چی می‌دونید؟
فکر می‌کنم اولین دلیلش علاقه خودم بوده و اینکه با عشق این کار رو دنبال می‌کنم. بحث بعدی، استمرار و پافشاری بود چون چند بار تا مرز شکست پیش رفتیم و مورد سوم هم علاقه مخاطبین بوده که آمارش رو دقیق نمی‌دونم ولی شاید بیش از 10 هزار نفر پیام دادن، مشاوره گرفتن و انرژی مثبت بهمون دادن و اینا بنظرم خیلی مهم بوده
از چالش‌ها و سختی‌ها بگین
یه موضوع کلی رو اول بهش اشاره می‌کنم. من تا ترم 5-6 دانشگاه همیشه جزو نفرات برتر کلاس بودم. همیشه تعداد پسرها نسبت به دخترها خیلی کم بود شاید در یک کلاس 90 درصد دختر بودند. رشته زیست شناسی علوم گیاهی به خاطر خیلی از موضوعات مثل سوءمدیریت‌ها و بدفرهنگی‌ها دارای وضعیت ابهام در آینده شغلی است. به خاطر همین پسرها معمولا همون دو سه ترم اول می‌رفتن و نمی‌موندند. و این چالش اول برای من بود. یکم هم که رفتیم جلوتر من بیشتر از اینکه سرکلاس باشم تو آزمایشگاه‌ها بودم. از همه زودتر می‌رفتم و از همه دیرتر می‌اومدم حتی تو ایام تعطیلی دانشگاه در تابستان. هر چقدر تو این موضوع می‌رفتم جلوتر حس می‌کردم دانشگاه داره جلوی رشد و پیشرفت من رو می‌گیره. یعنی مثلا یک درسی رو می‌رفتم سرکلاسی که همون رو داشتم تو گلخونه و آزمایشگاه پیاده می‌کردم و این خیلی وقت من رو می‌گرفت. دانشگاه هم از مسائل روز جامعه خیلی عقب‌تره. کم کم دید من که وسیع‌تر شد و از محیط دانشگاه جدا شدم. تقریبا دیگه نیازهای من رو نمی‌تونست تامین کنه و جواب بده. پس بصورت عاطفی ترک تحصیل کردم. فکر می‌کنم ترک تحصیل عاطفی مناسب‌ترین جمله باشه یعنی اون کلاس‌ها رو نمی‌رسیدم شرکت کنم و زمان تحصیل من رو طولانی‌تر کرد. مسئله بعدی هم سربازی اجباری بود که اون هم یک سال روند کار رو عقب انداخت. بقیه چالش‌ها البته دیگه اونقدرها تاثیرگذار نبود و اصطلاحا این چالش‌ها بخشی از زندگی هست.
اساتید چطور بودن؟
یکی از موضوعاتی که منو اذیت می‌کرد و الان هم داره اذیتم می‌کنه، نوع نگاه برخی اساتید بود. مثلا یک تابستان من رفتم پیش یکی از اساتیدی که در دانشگاه‌های خارج از کشور تحصیل کرده بود و من اون موقع ایده‌ام شهر سبز و بیولوژیک بود اما اون استاد برگشت گفت تابستونه و وقت استراحته و خودت زیاد با این جور چیزا درگیر نکن و خیلی به جای خاصی نمی‌رسی. و این منو خیلی اذیت می‌کرد. البته همه اساتید اینجور نبودن و سایر اساتید خیلی کمک می‌کردن و انگیزه میدادن
می‌تونی اسم بیاری از استادهایی که تشویق می‌کردند؟
اسم خیلی‌هاشون یادم نیست اما خب آقای دکتر رنجبران بودند، خانم دکتر حسامی بودند و خانم دکتر رویا کرمیان که خیلی انگیزه میدادن
گلتوس یه استارتاپ و کسب و کار نوین بود. آیا حمایت خاصی یا بستری حمایتی در دانشگاه بوعلی سینا یا همدان بود؟
من به شخصه با اینکه فعال دانشجویی هم بودم حمایت خاصی نبود. در مورد همدان هم من دو سه جا ارائه دادم ولی اون هم خیلی به نتیجه خاصی نرسید.
از بازار گل و گیاه بگو. چه ایده و کسب و کاری رو میشه در همدان شروع کرد؟
یه بخشی برمیگرده به کشاورزی و باغداری مثل تولید سیر و سیب زمینی که هیچ ارزش افزوده خاصی به اون‌ها اضافه نمی‌شه و صرفا خام فروشی هست. یکی از بهترین کارها فرآوری همین محصولات هست. همدان یک مزیت بسیار عالی داره اینه که یک شاه‌راه اقتصادی هست بخصوص برای غرب کشور و ارتباط با کشور عراق. مزیت بعدی هم گردشگری است که می‌تونه بستر خوبی برای فروش و عرضه محصولات باشه. البته مصداقی خیلی زیاد میشه گفت.
از خارج از کشور هم مخاطب دارید؟
آره خب، از لندن و آلمان و جاهای مختلف خیلی هستند و حتی چندتا مشتری از ترکیه و کشورهای عربی هم بوده اما بخاطر مسائل ارتباطی و عدم توجیه اقتصادی نمی‌تونستیم فروش داشته باشیم. ولی در کل برای موضوعات آموزشی و ترویجی خارج از کشور مخاطب زیادی هست.
در فروش اینترنتی، بیشترین مخاطبین‌تون از کجا بودند؟
تقریبا همه جای ایران مشتری ما هستند اما بیشتر تهران و شهرهای جنوبی
در مورد فروشگاه اینترنتی آیا بقیه افراد هم می‌تونن اصطلاحا غرفه مجازی برای خودشون داشته باشن و محصولات‌شون رو بفروشن؟
این مدل قبلا پیش بردیم و ازش نتونستیم نتیجه خوبی رو بگیریم. چون گل و گیاه موجودات زنده‌ای هستند و ما از نظر کیفیت و زمان‌بندی ارسال محصولات چالش داشتیم و در نهایت تصمیم گرفتیم همه چیز دست خودمون باشه چون رضایت مخاطب برامون مهمه
شما اشاره کردین دوره‌ها مختلفی رو گذروندید. رشته تخصصی شما زیست شناسی گیاهی بوده، پس چه نیازی به این دوره‌ها هست؟
دنیای آلان دیگه دنیای تک رشته‌ای نیست واقعا. یعنی افراد اگر می‌خوان موفق باشند در کنار اون تخصصی که در دانشگاه و محیط کار کسب کردند باید یک سری دانش‌های دیگه رو هم به اون اضافه کنند مثل مدیریت کسب و کار، مدیریت مالی، نحوه قرارداد بستن و مذاکره، استفاده از اینترنت و…
چه آینده‌ای متصورید و دوست دارید گلتوس به اونجا برسه؟
آینده‌ای که براش متصورم خیلی بزرگه اما چیزی که دوست دارم بهش برسه اینه که روی سیاست‌گذاری‌های محیط زیستی و کشاورزی موثر باشه و بتونه یک باری رو از دوش مردم و کشور و حتی منطقه برداره. از طرف دیگه تو عرضه محصولات هم جزو شرکت‌های خوب منطقه باشه که هم تولید و هم صادرات داره
ممنون که دعوت الفبا رو قبول کردید