دامادی با شغل دولتی و درآمد بالا نیازمندیم
قسمت پنجم مصاحبه ناشناس با موضوع ازدواج سنتی
مصاحبه ناشناس، سلسله گفت‌وگوهای متفاوت الفبا از مسائل مختلف اجتماعی در سطح جامعه با محوریت همدان است. در این گفت‌وگوها، هویت مصاحبه‌شونده مخفی می‌ماند تا مسائل بصورت صریح، به دور از حواشی و با نگاهی به ابعاد مختلف بحث شود. نوع برداشت و نتیجه مخاطب از این گفت‌وگوها آزاد است و الفبا تنها سعی دارد یک تجربه را بازخوانی کند.
در این قسمت موضوع محوری «ازدواج سنتی» است و سعی شده به یکی از ابعاد آن بخصوص سخت‌گیری‌های دوره خواستگاری پرداخته شود.
برای ورود به بحث ابتدا چند سوال در مورد ویژگی‌ها و مشخصات شما می‌پرسیم. سن؟
بین ۲۰ تا ۳۰
تحصیلات دانشگاهی دارین؟
بله
آیا اعتیاد به مواد مخدر یا سیگار دارین؟
خیر
مذهبی؟
بله
آیا خونه ماشین شخصی دارین؟
بله
یعنی هم خونه و هم ماشین؟
بله
شغل دولتی؟
خیر
مهمترین معیارتون برای ازدواج؟
پاسخ کوتاه سخت میشه
بفرمایید شما
فرد با اخلاق از لحاظ صبوری و آرام بودن و رفتارهای مودبانه و با فرهنگ و احترام دیگران را گرفتن. ایمان به خدا و پایبندی به نماز و حق الناس. اهل مطالعه و دغدغه مندی‌های اجتماعی. نگاه واقع‌بینانه به سختی‌های زندگی نه نگاه فانتزی و آرمانی و متوقعانه. دوری از چشم و هم چشمی و حسادت. رازداری و امانتداری
زیبایی ظاهر مهم نیست یعنی؟
به نظرم و بر اساس تجربه زیبایی ظاهری یک مساله کاملا نسبی است. ممکن است فردی در نظر دیگران زیبا باشد اما در نظر من نه، و بالعکس. که رخ داده. فردی از نظر بنده زیبا بوده اما از نظر دیگران نه. تجربه گرانبهای اطرافیان که یک افق بلند مدت ۵۰ ساله، تاثیر اخلاق بسیار بیشتر از تاثیر زیبایی است.
الان مخاطب میگه شعار نیست این‌ها؟
دقیقا کدام موارد را شعار می‌بینید؟
اینکه زیبایی و ظاهر رو در ۱۵ معیار ازدواج نیاوردید
ممکنه برای فردی که اولین خواستگاری می‌خواهد برود زیبایی خیلی ملاک باشد، اما فردی که تجربه چندین خواستگاری داشته باشد یا از تجربه افرادی که ازدواج‌های موفق یا غلط دارند استفاده کند، متوجه می‌شود که اخلاق صبوری و سازگاری از زیبایی خیلی مهمتر است.
پس بیش از یک خواستگاری رفتید … درسته؟
خیلی بیشتر از یکی
واقعا؟
بله
یعنی کسی که تحصیلات عالی دانشگاهی داره و خونه و ماشین هم داره و از نظر خانوادگی و شخصیتی در وضعیت خوبی هست چرا این تعداد؟ آیا شما سخت پسندید؟
نه اصلا ببینید چند تا ایراد و نقد هست و علت که چرا زیاد شده
یک لحظه صبرکنید. دوتا سوال جا موند. آیا از نظر ظاهری نقص خاصی جسمی دارین؟ یا از نظر جایگاه اجتماعی خانواده؟
نه اصلا. نه خانوادگی هم هیچ مشکلی نداریم
اون ایرادات و نقدها رو بگین حالا
اول اینکه وقتی به شکل سنتی و وجود معرف یا واسطه پیش بریم این مسئله پیش میاد. یعنی دو نفری که هیچ شناخت قبلی ندارند، دو خانواده‌ای که هیچ شناختی ندارند آیا اون معرف مگه شناخت تقریبی از خانواده‌ها نداره؟ معمولا شکل سنتی به این موارد توجه میشه. همین مشکل اینجاست. معرف تخصصی در این زمینه واقعا وجود نداره.
معرف تخصصی یعنی چی؟
به نظرم یعنی کسی که یک سیستم یا یک برنامه و چارچوب خاص و علمی و تجربی جمع آوری کرده باشه، جزییات مورد نیاز و مهم برای ازدواج دو طرف را جمع آوری کنه، بررسی کنه، صحت و سقمش رو بسنجه و بعد معرفی کنه مشکل جدی بعدی که واقعا باهاش مواجه شدم، بحث شغل ثابت دولتی بود. والدین همه افرادی که رفتم بدون استثنا فقط توقع شغل ثابت دولتی داشتند.
شما الان خونه و ماشین رو دارین و قاعدتا هم درآمد متوسط رو دارین با این وجود هم میگن شغل دولتی؟
خود دخترها هم مثل پسرها مشتاق ازدواج هستند، حداقل مواردی که رفتم اما والدین برخی خانواده‌ها مادر و برخی پدر فقط خواستار شغل ثابت دولتی بودند.
شاید والدین میگن شغل دولتی یعنی حقوق ثابت، بیمه و بازنشستگی و… و درست هم هست و تامین همیشگی حداقل‌های زندگی
ممکنه. ولی همه چیز با هم از نقطه آغاز برای همه نمی‌تونه وجود داشته باشه و اینکه اگر پسری همواره در کنار دانشجویی، کار میکرده نشان دهنده جنم و تلاش فرد بوده. این مهمه
شما دوران دانشجویی کار می‌کردین؟
بله حداقل ۴ سال از ایام دانشجویی مشغول کار بودم
تو زمینه شغل، اکثر موارد پدرها و مادرها مخالف بودند؟
بیش از ۹۰ درصد والدین ها مخالف بودند. اکثرا دخترها وقتی میدیدند طرف در کنار دانشجویی مشغول کار بوده، سختی درس خواندن در دانشگاه دولتی و کار در کنارش را در این دوره زمانه درک می‌کنند
هیچ موقع پدر و مادرها کوتاه نیومدند؟ با توجه به موافقت دختر
خیر
شما حق می‌دید نگران آینده دخترشون باشن. با توجه به وضعیت مبهم آینده اقتصادی، دنبال شغل دولتی باشند. مثل همین وضعیت کرونا که بیشتر مشاغل ضرر کردند اما کارمندان حتی اگه خونه هم بودند حقوقشون بدون دغدغه و زحمت میاومد
شاید میتوان حق داد به والدین‌ها چون بهتر از ما جوان‌ها دست‌شان به خرج زندگی و گرانی‌ها و مشکلات هست اما چرا با توجه به موافقت دختر مخالف میکردن. چون این موافقت کلی و اولیه دختر بوده. در شیوه سنتی وقتی دو طرف برای اولین بار یکدیگر را می‌بینند و یک ساعت حرف می‌زنند، قطعا عاشقی و دلدادگی رخ نمیده. نهایتا می‌گویند پسر خوبی هستی اما در شیوه غیر سنتی وقتی دو طرف چند سال یکدیگر را می‌شناسند و وابسته شدند، دیگر کاری از دست والدین ساخته نیست
یعنی مشکل در شیوه سنتی می‌بینید؟ ممکنه مخاطب‌ها بگن ببینید این آمار طلاق رو
دقیقا اینجا مشکل جایی دیگری است که ربطی به خود شخص دختر و پسر نداره. قطعا در چنین شرایطی خانواده‌های دو طرف باید از مواضع اقتصادی کوتاه بیایند و همچنین تا حدودی کمک کنند تا شرایط پایدار برای دختر و پسر فراهم شود باید برخی از مشکلات شیوه سنتی را اصلاح کرد. یک حرکت فرهنگی کلان می‌خواهد. اما نکته قابل تامل اینکه بیشتر افرادی که مراجعه کردیم خانواده های مذهبی و معتقد بودند حداقل در ظواهر. اینکه چرا این تیپ افراد با وجود شرایط حداقلی، نگران آینده ای بودند که خداوند به صراحت در قرآن ضمانتش را داده که نترسید، برای بنده دردآور بود
کدوم وعده خداوند؟
سوره مبارکه النور آیه ۳۲ وَأَنكِحُوا الأَيامىٰ مِنكُم وَالصّالِحينَ مِن عِبادِكُم وَإِمائِكُم ۚ إِن يَكونوا فُقَراءَ يُغنِهِمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ ۗ وَاللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ﴿۳۲﴾ مردان و زنان بی‌همسر خود را همسر دهید، همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی‌نیاز می‌سازد؛ خداوند گشایش‌دهنده و آگاه است!
چرا کوتاه نمی‌یان؟
به نظرم چون منتظر فرد بهتری هستند. می‌گویند دخترجان عجله نکن. بهتر از این هم میاد. نتیجه آمار دختران مجرد بالای ۳۰ سال می‌شود. فقط به آمار طلاق نگاه نکنید. این هم بررسی شود. و اینکه در بین این همه موارد طلاق واقعا چند درصد برمی‌گشته به مشکلات اقتصادی، چند درصد به مشکلات اخلاقی؟
چرا دنبال شیوه غیرسنتی نبودید؟ بخاطر مذهبی بودن؟
شیوه سنتی یا مدرن به نظرم ربطی به مذهبی بودن یا نبودن ندارد. شیوه غیر سنتی بستر و شرایط خودش را می‌خواهد. بهترین بستر آن به نظرم دانشگاه و ایام دانشجویی است. یا فضایی که افراد مختلف با یکدیگر همکاری دارند و حداقل یکسال رفتارهای همو از نزدیک می‌بینند. خیلی از دانشجویان مذهبی یا غیر مذهبی در ایام دانشجویی به شکل غیر سنتی ازدواج کردند. متاسفانه یا خوشبختانه در ایام دانشجویی احساسی برای ازدواج نداشتم. قاعدتا وقتی دو دانشجو به هم دلبسته شوند توقعات خانواده دختر هم متناسب میشه با وضع یک دانشجو. ولی توقع از فرد فارغ‌التحصیلی که دخترشان هم هیچ دلدادگی و وابستگی به او ندارد و صرفا به شکل کلی او را پسندیده و مخالفتی با او نداره، بالا میره و مخالفت میکنن
پس شیوه بهتر رو در ایجاد دلدادگی و وابستگی بین پسر و دختر می‌بینید؟
نمیتونم بگم بهتر. اما می‌توانم بگویم شیوه راحت‌تر برای ازدواج
صریح‌تر میگم شما خونه و ماشین دارین چیزی که شاید یک فرد تا سال‌ها نداشته باشه یا بعضی وقت‌ها هیچ موقع بهش نرسه و از طرفی هم از نظر شخصیتی و اجتماعی و… جایگاه خوبی دارین یعنی منِ مخاطب باور کنم صرفا شعل دولتی است؟
مخاطب شما اگر والدین باشند باور می‌کنند اما اگر جوانانی که هنوز توی وادی خواستگاری نیفتاند، باور نمی‌کنند ببینید من تنها نیستم. چند تا از رفقای هم سن هستیم تقریبا شرایط برابر. برخی شان دو تا سه سال است که موفق نشدند.
اون‌ها هم همین شغل دولتی؟
دقیقا. هیچکدوم شغل ثابت دولتی کارمندی ندارند مشغول کارهای پاره وقتی هستند.
تلاشی نکردین به والدینی که رفتید خواستگاری خودتون رو ثابت کنید که از نظر مالی مشکلی نخواهید داشت؟ یا اصلا اون‌ها به هیچ وجه کوتاه نمیان؟
ببینید شیوه سنتی شما فقط در همون جلسه خواستگاری و یک ساعت حرف زدن فرصت دارید. یعنی همه چیز در آن جا مشخص میشه. فرصتی در خارج از اون مکان و زمان به آدم نمی‌دهند.
شما مذهبی هستید و خانواده‌‌هایی هم که رفتید مذهبی بودند. پس چرا علی‌رغم شعار زندگی ساده و تاکیدات روایات و بزرگان دین توجهی نمیشه؟
عرض کردم. این نکته بزرگ‌ترین رنج و درد و غم من بود. یک آرمان دیگری داشتم، اما در عمل مشاهده نکردم. شاید والدین‌ها هم در ایام جوانی اعتقادات الان ما رو داشتند اما هر چی که غبار ایام و چرخ روزگار چرخیده و سختی‌ها را دیدند به همان اندازه هم آن اعتقادات جوانی‌شان و اعتماد به خدا و قرآن کمرنگ شده برای شان. و اگر هم الان حفظ ظواهر می‌کنند یا از روی عادت یا از اجبار یا برای حفظ نان و نام
الان اگر مشکل شغل دولتی باشه اون معرفی تخصصی دیگه چه کمکی میکنه؟
خب قطعا هستند کسانی که اعتقادات واقعی دارند یا اینکه واقعا و در عمل براشون شغل دولتی مهم نیست و اون معرف متخصص، میتونه این‌ها رو بهم معرفی کنه
اگر یک مسئول با اختیارات کافی بودید در این زمینه چیکار می‌کردید؟
آن بخش هایی که دست دولت بود را کمک میکردم. مثلا دولت اعلام می‌کرد به زوجین جوان تا ۱۰ سال بیمه‌های پزشکی و مشاوره و… رایگان تعلق می‌گیرد. و همچنین جنبه های حمایتی مثل وام‌های ازدواج رو تسهیل میکردم. مبلغ بیشتر، مدت بازپرداخت بیشتر، ضمانت کمتر. و از همه مهمتر فرهنگ سازی
نکته‌ای هست نیاز باشه بگین
بر اساس تجربه یافتم که مذهبی بودن هیچ رابطه مستقیمی با اخلاق و صداقت و امانتداری نداره. اخلاق و صبر و تحمل و سازگاری و خوش‌بینی و داشتن اتمسفر انرژی مثبت از همه چیز مهمتره
ممنون از اعتمادتون به الفبا
خواهش می‌کنم. ممنون که دغدغه‌مند هستید هر چند بعید می‌دونم با این اوضاع اقتصادی، تاثیری داشته باشه
قطعا بی‌تاثیر نیست
یک نکته
بفرمایید
در خواستگاری سنتی، اولین سوالی که خانواده دختر، پشت تلفن می‌پرسند، ” شغل آقا پسرتان چیه؟ ” تقریبا ۹۹ درصد اینجوری بودند، و براشون اخلاق و رفتار و فرهنگ و تحصیلات پسر اولین اولویت نبود.
سپاس